PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
JULIO CORREA (+)

  KARAI EULOGIO - Teatro, Tercer Acto - Apohára: JULIO CORREA


KARAI EULOGIO - Teatro, Tercer Acto - Apohára: JULIO CORREA

KARAI EULOGIO (ÑOMOHA'ANGA PUKARÃ)

DON EULOGIO (COMEDIA)

Apohára: JULIO CORREA

 

 

Edición digital: www.guaranirenda.com (Link caduco, revisado en Febrero 2024)

 

Comedia original en tres actos

Advertencias de Guarani Renda:

El lenguaje de esta pieza teatral es algo soez, donde parte de la gracia está en el mal hablar de sus personajes. Lo ponemos aquí para ejemplificar el uso del yopará paraguayo. Por esto mismo, no brindamos su traducción, para no destruir el sentido y la gracia originales de la obra.

Las palabras que deben leerse como en español (acentuación y sonido de las letras) están en negro, y las que deben leerse como guaraní en rojo oscuro. Usamos la cursiva para denotar una palabra mal pronunciada, mal construida, o un hispanismo innecesario.

Esta notación (distinción de colores y uso de cursiva) es mera y exclusivamente para fines didácticos. Por favor, que no se piense que pretendemos corregir al gran Julio Correa.

 

 

 

PERSONAJES

Karaí Eulogio: De unos 60 años, canoso.

Juan: De unos 25 años.

Ramírez: Vendedor de quiniela, muy zalamero.

Sotera: De unos 40 años.

Jose'í: Niño de 6 ó 7 años, nombrado como Mitã'i.

Epifania: Jovencita, de unos 20 años.

Ña Mercé: Vieja, de aire religioso.
Panta: De aspecto siniestro, chofer sin trabajo.

Ña Luisa: (no participa en este primer acto) De unos cuarenta años, viste modestamente y no usa afeites.

 

 

 

 

ENLACE INTERNO PARA VISITA A DOCUMENTO RELACIONADO

(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

 

ENLACE INTERNO PARA VISITA A DOCUMENTO RELACIONADO

(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

TERCER ACTO

 

Al levantarse el telón, Ña Luisa está barriendo.

Epifania — (Entrando por foro) Reitypei jeýma piko mama, nderepytu'úi voi niko sapy'amínte jepe.

Ña Luisa — Ñamba'apo va'erã che memby, ñande ápe jakaru, ñañemonde ave pe Karai rupi... ivaiete jaikorei pýri ajeno.

Epifania — Ha'e niko ndoipotái ñamba'apo, nde reipota'ỹguinte niko ndoguerúi sirvienta.

Ña Luisa — Natekotevẽi, ñandente jajapo va'erã tekotevẽva.

Epifania — (Encarándose de mal modo) Aipórõ pio ñande sirvienta... qué porvenir che.

Ña Luisa — Ha oime peteĩ mba'e ha'emítava ndéve avei.

Epifania — Heta mba'e katu ere reína.

Ña Luisa — Mba'e... manterei reñemongeta ñemi Juánndie reikóvo, pohecháko, pohecháko peñemongeta ñemírõ.

Epifania — Mba'eicha pio roñemírõ ore recháta.

Mitã'i — (Entrando) Güen día, mba'éichaje peneko'ẽ ra'e, ajúko aína arahávo ao ojohéi haĝua mamíta.

Ña Luisa — Ere nde sýpe anivéntema nembou ao piári, chénte ajohéita águi rire.

Epifania — Pe Juan ao niko chénte ajohéi va'erã.

Ña Luisa — (Saliendo por lateral izquierda) Chemandu'áre mandi katu taha tambyaty mbyaty ha tajohéi opupu aja che olla.

Mitã'i — Juan ao niko ku morena'i ojohéiva.

Epifania — (Con curiosidad) Máva morena'i piko ojohéi Juánpe ijao.

Mitã'i — Ku iporãitéva, manterei niko Juan upe hógape ahecha.

Epifania — (Con tristeza y suspirando) Ay che Dios.

Ña Luisa — (Entrando con los líos de ropa) Néi che memby, memoriaite mante nde sýpe.

Mitã'i — (Con pena) Reiete anga aju. (Sale)

Ña Luisa — Kóa la Juan ao.

Epifania — Karai Eulogio aónte che ajohéita. (Se enjuga los ojos con la punta de la bata)

Ña Luisa —(Furiosa) Ne'ate'ỹ, neretĩri... naikotevẽi nde rehe, áĝa che ajohéine. (Sale con gran revuelo de faldas, después de tomar los líos de ropa)

Epifania — (Desesperada) Rei voíko jarovia pe kuimba'e ñe'ẽ. (Tomando un diario de sobre la mesa, lo mira, lo estruja con las manos y lo tira, pisoteándolo). Áĝa reikuaáne, áĝa reikuaáne... una promesa de fúrbo paraguayo ndaje... iporãitépa la ipromesa,oho aipo morena'i rógape nosẽvéi upégui. (Levantando el diario del suelo, alisándolo conla mano y fijándose en el papel) Aichĩjára anga atrozaite voi niko ra'e chugui ko ijajúra.

Eulogio — (Fijándose en el diario) Ava pio omyacha'ĩ kóva ko diario ...

Epifania — Pelóta rehe memetére oñe'ẽ, ndacha'eveiete voi la pelotéro rehe.

Eulogio — Pee kuña niko tekotevẽ pedipara la pelotérogui... nunca napemendái va'erã pelotéro rehe... hetaikoe opyvoi la pelotéro... a lo meno umi primérape oha'ãva.

Epifania — Ndacha'eveiete la pelóta oha'ãvare.

Eulogio — Ni Juan rehe?

Epifania — Upéa enteroitégui ijargelve.

Eulogio — Naijargeletéi niko, ijargelmírõ jepe... mitã porã niko, ni ndaika'uiri mba'eve niko... pero la menarã ndovaléi, pelotero ojepokuaaitereí la kóare. (Hace como que da un puntapié)

Epifania — Ha hembirekóre pio pyvoíta.

Eulogio — Ndereikuaái niko nde mba'épa la pelóta ojapo... opombotarovaite voi niko.

Epifania — Umi ombotarovávape, chéve nachembotarovái.

Eulogio — Amombe'úta ndéve peteĩ pelotéro ojapóva...

Epifania — Mba'e pio ojapo Karai Eulogio.

Eulogio — Oke hembirekóndie hína.

Epifania — Ha ávandie katu reipota oke...

Eulogio — Chera'ãrõna tamombe'upa ndéve... oke hína, ha ohecha iképe ochutárõ peteĩ penal ha opyvoi hembireko canillare... Omopẽte voi.

Epifania — E'a, Hesu anga.

Eulogio — Mba'etekópa remenda nde ave la pelotéro rehe, ha ohecha iképe ochutárõ ha ojopy jopy ndéve umi patada... (Con falsa risa) Emendami katu la pelotéro rehe, revy'áaata... opẽne ne canilla ha mba'e, emendamína... Ndaivaíri ku pe menda, remenda kuaánte va'erã a préva umi ojaprováma va'ekuére ... por ejemplo umi... omendáma va'ekuére.

Epifania — Ndaipotaiete omendáva.

Eulogio — Nachentendéi niko... omendáva iviúdova rehe... pe viúdoko...

Ña Luisa — (Entrando, amable) Rejúma niko ra'e Karai Eulogio. (A Epifania) Nde tereho eru chupe ko izapatilla, oĩne okápe...

Epifania — (Saliendo) Mamoite piko.

Ña Luisa — Ñasẽnguévo pe okẽ ypýpe. (A Eulogio, cariñosa) Nemombyry'aiete va'erã niko nde sáko, eipe'ána Karai.

Eulogio — (Sacándose el saco) Chemombyry'ái nungáko añete.

Ña Luisa — Eguapýna tahekýi ndéve ne botín nde pýgui, emombytu'u anga nde py. (Eulogio se sienta y hace ademán de sacarse los botines. Ña Luisa, amable) Tahekýi ndéve che. (Le saca los zapatos. Mientras, Eulogio la mira con cariño) Opytu'u porã ndéve nde py ko'áĝa, ajépa Karai Eulogio. (Eulogio, avergonzado y disimulando el placer que siente, queda cortado, sospechando que Epifania lo viera)

Epifania — (Que entra ya con las zapatillas) Kóina ápe la nde zapatilla (Eulogio se dirige hacia el lateral derecho).

Ña Luisa — (Alcanzándolo con la voz) Oime pe nde ao apytépe ne camisilla, heta rosa mosqueta amoĩ nde ao apytépe Karai Eulogio.

Eulogio — Kuña, kuñakarai niko nde.

Ña Luisa — Terehomi ejatapy ñande rembi'úre Epifania, che aikéta aitypeimí ñande koty. (Entra lateral derecho).

Epifania — (Saliendo) Manterei chembojatapy... che moryakuã tatatĩmba.

Ramírez — (Desde la puerta) Karai Eulogio, Karai Eulogio, mamo pio reime.

Eulogio — (Por donde entrara, poniéndose un piyama) Mba'e pio he'i.

Ramírez — Avave noñongatúi chéve niko he'i...

Eulogio — Ha mamo aipórõ ogueraha... ápe tekotevẽ la máquinare, pe kuñakarai oho pe vesínope omboyvy haĝua che pijáma.

Ña Luisa — (Cruzando hacia foro) Güen día, Karai Ramírez.

Ramírez — Güen día neresãimíntepa.

Ña Luisa — (Ya al salir) Aiko porãmínte.

Ramírez — Kuña iporãva niko pe Ña Luísa.

Eulogio — Ha ikuñakarai guasu... kuñaitéko pe Ña Luísa ha ipotĩ, pe kyse, pe kuchára, pe tenedor rehechase mba'éichapa ombovera hendy...

Ramírez — Ipotĩ voi.

Eulogio — (Acercándose) Ehetũmi ko chao, rosa moqueta memete... oñangareko porã che rehe. Oñangareko porãiterei múndope...

Ramírez — Ha pe imemby pio mba'eteko. (Con malicia) Nderéi gueteri piko chupe mba'eve.

Eulogio — (Con pena) Tuicha mba'éko oĝuahéva ndéve.

Ramírez — (Intrigado) Mba'e, mba'épio, Karai Eulogio?

Eulogio — (Desesperado) Mokõivéko chegustá chamígo...

Ramírez — Eñeprendé pe imembýre... iporãve niko.

Eulogio — Iporãve niko... ahechakuaa niko upéa.

Ramírez — Ha che katu tañeprendé pe isy rehe.

Eulogio — (Disgustado) Mba'é piko ko eréva nde tovatavy...

Ramírez — Anína nde výro... Che amendárõ Ña Luísare amboligáta ome'ẽ haĝua ndéve pe mitãkuña'i... pya'e remendáta ndave upéicharamo.

Eulogio — (Recapacitando) Eréma pio Ña Luísape remendaseha hese?

Ramírez — Ndaderechoitéi ha'e... andika, andika vai vai chupe.

Eulogio — Helicáda pe kuñakarai... nañañembojáinte va'erã hese oimehágui, tuichakoe ndeja'o va'erã upéa.

Ramírez — Akokuehéma niko atantea'imi ha osẽ vai chéve.

Eulogio — (Alarmado) Aipórõ pio eréma.

Ramírez — Ajavy ipunto, chamígo. Tuicha ajavy... Ajuhu kosináme hína ha...

Eulogio — (Enfadado) Mba'e rehe pio nde reikéta che kosináme...

Ramírez — Che sigárro rapývonteko aike; ha ajuhu upépe Ña Luísa oguapy hína ku ne mbarakaja hapypa'ũme.

Eulogio — Ha upéi...

Ramírez — Ha niko añemboja Ña Luísa rendápe... Ha ha'e chupe...

Eulogio — (De mal modo) Mba'e ere chupe. Eñe'ẽ ñahendumi aipo eréva nde Karai che rogaguápe.

Ramírez — Añepyru mo'ã chupe ha nomokõi la che pinda.

Eulogio — Nde piko reimo'a pira hína Ña Luisa. Nderovatavy...

Ramírez — Aikosetépa ne mbarakajárõ ha'e chupe.

Eulogio — (Riendo) Marã pio reikose mbarakajárõ nde tekove vyroite...

Ramírez — (Triunfante) Ijyva ári aiko haĝua. Ha ipochy Ña Luísa.

Eulogio — Ha mba'e he'i erérõ chupe reikoseha mbarakajárõ.

Ramírez — Ndoisu'úi che carnada... He'i chéve... Terehóna nde tekove apyngua píto eiko mbarakajárõ ha he'u anguja, he'i.

Eulogio — (Jubiloso) Péako kuñakarai hína, ndaha'éi oimeraẽva jepurseaha.

Ramírez — Ha'e va'erã mo'ã chupe upépe... Chéko chesperanza oimeraẽva teju tara re'ongue ha'use nderayhupápe...

Eulogio — Ipochy pio nendie opytávo...

Ramírez — Nahániri... nerehendúi pio uje'i ohasávo he'irõ chéve... Güen día Karai Ramírez... Opoko hatã ko ipy'áre pe ha'e va'ekue chupe kosináme.

Eulogio — (Enérgico) Anivéke reikeve che kosináme. (Entra por el foro Juan con dos hombres que traen una máquina de coser).

Eulogio — (Alegre) Ha Juan, nde mante va'erã voi niko... Rerúma katu ñande máquina. (Llamando) Ña Luísa, Ña Luísa...

Juan — Karai Komisário arahámarõ ae oñentregá...

Ramírez — Ajépa hova'atã.

Eulogio — Oje'énte, oje'énteko umícha. (Se fija, todo amartelado, en Ña Luisa, que aparece por foro. Mirando indignado a Ramírez) Terehóke águi ha anivéke reju.

Ramírez — (Mirando, enamorado, a Ña Luisa) Adió prenda...

Eulogio — (Hecho una furia) Ainupáta. (Hace el ademán de seguir a Ramírez y Ña Luisa lo contiene)

Ña Luisa — (Atajando a Eulogio) Anína, anína, Karai Eulogio.

Eulogio — Nerakate'ỹ piko hese.

Ña Luisa — Nahániri, Karai Ulóhio. Ndaipotái reñemongeta hese, péicha ĝuarã che

Eulogio — (Pasando un billete a los changadores) Peñomboja'o hese... (Los changadores toman sus pagas y salen mirando lúbricos a Ña Luisa. Eulogio, fijándose) Mba'e tiko señora... oma'e aguara niko nde rehe arriéro vai.

Ña Luisa — (Saliendo) Vaichánte ku ndéve... Ava pio ijaguaráta ĝuaimíre.

Juan — Nde Karai Eulogio, komisário niko oipota rehomi... oime niko oguerahauka komisariápe ku Pántape...

Eulogio — (Saliendo por izquierda) Tañemonde mandi katu ha taha aĝaite.

Juan — (A Efipania, que entra por foro) Mba'e pio nembohova asyete reína... Mba'e pio oime mba'e hína.

Epifania — (De mal modo) Che aikuaa...

Juan — Anína upéicha che áma...

Epifania — (Saliendo, enojada, por lateral derecho) Che áma, che áma... ko mba'e rova'atãite asy...

Juan — (La sigue y se contiene al ver a Ramírez que asoma por foro) Mba'e tiko Ramírez. He'íma niko ndéve óga jára reho haĝua ha reime gueteri reína ko'ápe.

Ramírez — (Asustado) Okañýko che hegui che talonário.

Juan — (Fijándose) Ndaipóri niko ápe.

Ramírez — (Palpándose los bolsillos) Ápe, ápe niko hína ra'e ha che ndajuhúi. Mba'éicha pio upéa?

Juan — Néi, aipóna rejuhúma... tereho, ani nderecha Karai Eulogio.

Ramírez — (Sacando un lápiz) Mba'e número reha'ãta.

Juan — Néi, eguata tereho...

Ramírez — Ha el 23 a la fija chamígo...

Eulogio — (Vestido de calle) Ajopypaitéta pe arriérondie...

Juan — Tekotevẽ hi'aremi ojepytu'u haĝua pe mondahágui...

Ña Luisa — (Por foro) Péina ko oikotevẽva nde rehe, Karai Ulóhio.

Eulogio — Máva piko?

Ña Luisa — Ku kuña oiko va'ekue ko'ápe.

Eulogio — Eréna chupe naimeiha... Nañemongetaséiko mondahándie. (Ña Luisa se retira después de mirar con rencor a Juan)

Eulogio — Néi, ere chupe toike...

Juan — (Desapareciendo por lateral derecho) Águie tajapysakami hese.

Eulogio — Aníkena neandútei. (A Juan, que asomó) Péina oúma, eike. (Juan se escabulle)

Sotera — Por Dió Karai Ulóhio... Chéko apúrope aju aína ne rendápe.

Eulogio — Apúrope añete reju, ajeve ni nachemomaiteíri reikévo. Ndijáiri jáiri che pohe nderekéi va'ekue. (Ña Luisa escucha a hurtadillas)

Sotera — Ikatu voi reke, rei ja'éta mba'eve... rei ja'éta aipo de este aguas no me he de comer. (Ña Luisa desaparece, haciendo un gesto de desprecio)

Sotera — Ipochy la doña... Hakate'ỹ nunga nde rehe pe ne rembireko nunga.

Eulogio — (Furioso) Péa pe kuñakaraíko ndaha'éi umíchagua, ha ndaha'éi umicharã oikóva tamombe'u ndéve... Ha nde ni avavéichagua ndikatúi he'i hese mba'eve ivaíva.

Sotera — Oje'éguinteko che ha'e...

Eulogio — Ijapu he'íva ndéve umíva.

Sotera — Ndarovia guasúi jepéko che. (Cambiando de tono) Ndaiporiete voi niko anga hese la ostirami va'erã la kuimba'e ipýri, iséko pe kuñakarai imorte trabebulósi niko... pe oguatárõ niko oñeñandu porã pe ikangue opararã ohóvo... ha'ete ku tranguái, oguatárõmante jahechakuaa máva henonde ha hapykue... nahumbýi voi niko, ha ijargel.

Eulogio — (Enojadísimo) Ijuky ha iseñora katu tamombe'u ndéve... ere ere va'erã ha tereho águi.

Sotera — Anína ndepochy Karai Ulóhio, che karai de mi corazón.

Eulogio — Ere ere va'erã ha tereho.

Sotera — Ajumíko nde rendápe Karai Ulóhio... pe karia'y niko preso oĩ hína.

Eulogio — (Cortándole) Ha reipota aha apoi'uka chugui.

Sotera — (Resuelta) Aipota rejopy hendie ikatukue entéro katu... to hasa cárcepe ha to'oytaite upépe... aju haĝua nendie Karai Ulóhio.

Eulogio — (Admirado) Nde reju haĝua ápe piko ere.

Sotera — (Salamera) Isípue Karai Ulóhio, no se vamo estorbar nadie nosotro, revy'a va'erã chendie Karai Ulóhio, yo e mujer cariñoso.

Eulogio — (Tartamudeando de rabia) Aĝaite aháta apoi'uka chugui. (Sale corriendo)

Sotera — (Siguiéndolo) Anína, anína Karai Ulóhio.

Juan — (Riendo a carcajadas) Kóa la iporãvéva, ojapura Karai Eulógiope, ojapura Karai Eulogio.

Ña Luisa — (Por foro) Rehecha pio Juan, rehechápa ohóma ojapykuéri.

Juan — Apúrope ojehecha Ña Sotéra.

Ña Luisa — Notĩri pe kuña mbuku, oñe'e kuaami voi niko...

Juan — Karai Eulogio ndoipotái.

Ña Luisa — Ha oipota'ỹramo pio ma'erã osẽ péicha ojuapykuéri.

Juan — Pe kuña niko he'i Karai Eulogiope ojopy haĝua pe Pántandie hi'are haĝua presohápe.

Ña Luisa — Mba'éicha pikóta upéa.

Juan — Ha upéicharamo Ña Sotéra oúta ápe...

Ña Luisa — (Sorprendida y con enojo) Aipórõ che aháta, ndapytái chéne ápe aiko pe kuña rembiguáirõ.

Juan — Karai Eulogio niko ndogueru mo'ãi... oho kuri komisariápe.

Ña Luisa — Ha marã pio aipórõ oho Karai Eulogio.

Juan — Ha ojo opoiukávo pe karia'ýgui... pe kuña he'i haguére ojopy haĝua hendie.

Ña Luisa — Marã pio péicha ojapóta, oheja va'erã mo'ã niko pe oĩhápe... ojepytu'umi haĝua pe mondaha tujágui.

Juan — Pe kuña he'i haguére ojopy haĝua hendie opoiukáta Pántagui... Ndija'éi pe kuñáre Karai Eulogio.

Ña Luisa — (Contenta) Ndaija'éi pio añete hese.

Juan — Omose ko'águi jaguáicha, che niko pe kotýgui ajapysaka hese aína kuri.

Ña Luisa — Sapy'aite aháta volíchope, oúvove Epifaniakena eremi chéve chupe tohypỹi hypỹimi che ao. (Al iniciar el mutis, a Epifabia, que entra) Tereho che memby ehypỹi hypỹimi chéve che ao. (Sale)

Epifania — Néi, tañongatumi raẽ kóa. (Se dirige al lateral derecho)

Juan — (Tomándola del brazo al tiempo que entra) Mba'e tiko che tupasỹ nembopochy... anína upéicha che áma che kambami.

Epifania — Ne kambami niko ku kamba ĝuaiĝui rehoha jepi.

Juan — (Con cariño) Che piko mamo aha nga'u.

Epifania — Nde pio reimo'ã che ndaikuaái, chéko aikuaapa.

Juan — Anína upéicha che kambami.

Epifania — (Cerrando la puerta al tiempo que va a entrar Juan) Ndacha'éi nde rehe.

Juan — (Con enojo) Néi, mba'e pio che ha'éta ndéve, ahánte va'erã ija'éva che rehe rendápe... (Inicia el mutis hacia foro)

Epifania — (Asomando la cabeza por la puerta) Ha ohótako añete pe kuña'i argelete rendápe.

Juan — Nanda'e véima niko che rehe.

Epifania — Ndacha'éi aína ha'e niko kurínte che.

Juan — (Cariñoso) Mba'ére piko upéicha, mba'e pio reikuaa che hegui ivaietéva.

Epifania — Heta mba'e.

Juan — Ava pio che moĩ vai ndéve... eréna chéve mávapa tapyvoipa hese.

Epifania — Rehechaitépa ndajapuiha pe heíva chéve Karai Eulogio.

Juan — (Con extrañeza) Karai Eulogio pio che moĩ vai.

Epifania — Nandemoĩ vaíri, omombe'únte niko chéve aipo hatã infelí pepyvoi peẽ pelotéro, ha péina ndete ere rehotaha repyvoi ku mitã'íre.

Juan — Ndetarova piko nde... mávi mitã'íre pio che ha'e apyvoítaha.

Epifania — Ha ku mitã'i Ña Huana'i memby rehe, ha'e niko omombe'u chéve aipo neresẽiveha aipo morena'i rógagui.

Juan — Ijapu mitã'i... ndahávai upépe.

Epifania — (Poniéndose en jarras) Che pio reimo'ã ndaikuaapái.. mama niko pe ne kamisa pyti'águi oipe'a haĝua ku mba'e pyta ojepo piropa anga.

Juan — Mba'e mba'e pyta piko ere reína.

Epifania — Ha ku mba'e pyta omoĩva umi kuña hembe kuérare.

Juan — (Avergonzado) Mba'échapo upéa ona che rehe.

Epifania — He'i voi niko mamíta... ko'áĝagua kuña niko oho sinehápe ha osẽma upégui ijuru pukupa oporojurupyteségui...

Juan — (Riendo) Ivýra niko pe nde sy...

Epifania — (Irónica) Ivyraitéko ha'e...

Juan — Iñe'ẽrei niko...

Epifania — Che pio ndahechái amo Parque Caballérope (mostrando) kóicha peteĩ karia'y peteĩ señorita (besando a Juan) déle que déle. (Don Eulogio aparece por foro, mira consternado la escena y avanza)

Epifania — (Dejando a Juan y dirigiéndose a Eulogio) Peichaitéko ojapo...

Eulogio — (Muy disgustado) Kóa ivaieterei... ndikatúi péicha opyta... Nde Juan, remendáta ko mitãkuñáre... Mba'épa oje'éne che rehe ko che rógape ojekuaárõ ãicha oikoha, ha hi'ári che sánto kuéra rovake...

Juan — Ndaipóriko mba'eve ivaíva ore apytépe.

Eulogio — (Cruzándose de brazos, irónico) Iporãiterei ahecha, mba'e neporãva ko pejapóva... Igúto múndope. (Cambiando de tono) Igúto peẽme, chéve ahániri...

Juan — (Conciliador) Ndaupe reimo'ãvaiko, Karai Eulogio.

Eulogio — (Enérgico) Ekirirĩ... kóa ndopyta mo'ãi kóicha. (A Epifania) Ha ndépako ere chéve va'ekue ndereipohaiha mitãrusu.

Epifania — Ko Juan niko ndaha'evéima mitãrusu, ikaria'ypáma niko...

Eulogio — (A Ña Luisa, que entra en ese momento) Tekotevẽ reikuaa ko'ápe iokóva Ña Luísa.

Ña Luisa — (Intrigada) Mba'e. Mba'e pio oiko Karai Ulóhio. (Ansiosa) Emombe'u.

Eulogio — Ko mitãkuña ha ko karia'y oñoañua hikuái ajuhu.

Ña Luisa —  (Desesperada) E'a che Dios, che motĩ pio ãichatepeve che memby.

Eulogio — Ko'ápe, ko che che kotýpe, ko che róga guýpe, ã che sánto rovake... atopa oñoañua hikuái.

Juan — Ohechukánte ningo chéve, Karai Eulogio, mba'éichapa peteĩ kuñataĩ...

Ña Luisa — Che Dió, che Dió kóa niko ivaiete.

Epifania — Pe Parque Caballérope niko.

Ña Luisa — (Cortándole) Neretĩri, ekirirĩ, ndikatúi kóa opyta péicha.

Eulogio — Ndikatúi.

Juan — Pendepochy rei niko.

Eulogio — Ndaikuaaséi, ndaikuaaséi, pemendámante va'erã.

Juan — (Indeciso) Che niko nda'éi amenda'ỹ haĝua, Karai Eulogio. Ndaha'éi Karai Eulogio, ndaha'éinte niko aime porãitéva.

Eulogio — Peime porãiterei kuri peína ha pemendáta.

Juan — Ñaha'arõna tañemoplata raẽ...

Eulogio — Ani upéare repena Juan, che areko, pemendáta, ha voi avei, ndaipóri peha'arõ va'erã... térã mba'e ere Ña Luísa.

Ña Luisa — Chéko nda'éi mba'eve... omendáta niko, ndapytaséi jepe niko che año.

Eulogio — (Mirándola con cariño) He'e anga.

Epifania — Ha'eséko ndéve peteĩ mba'e, nde Karai Eulogio.

Eulogio — (Resuelto) Nahendusevéima mba'eve, pemendáta ha'éma kuri.

Epifania — Chéko nda'éi mba'eve, ndéma niko reipota Karai Eulogio amenda.

Eulogio — Ha nde pio neremendaséi ndevýro, nerembireko imitãkuña, iporã, ha ko isy katu niko peteĩ kuñakaraiete ha osẽ va'erãha irupi Epifania.

Epifania — Nde Karai Eulogio... nde Karai Eulogio... ko... este... es... te.

Eulogio — Eñe'ẽ Epifania, ani retĩ.

Epifania — Nda'eséiko ha ha'ese avéko... che argeletereítanteko vaicha.

Ña Luisa — Retĩpa reína nde tova'atã ĝuaiĝui reikóva...Eñe'ẽ ha pya'e ave.

Epifania — Nde Karai Eulogio... ko... ko... este. (Señalando con la vista a Ña Luisa) Pe'aiterei niko ojuehe... mba'égui pio napemendái avei.

Ña Luisa — (Avergonzada) Ko eréva nde mitã, mba'éichagua mba'e pio nde ko nde rova'atãitereíva.

Eulogio — (Con tristeza) Ha'e niko, nacheporã va'erãi, che niko che tujáma ha che vai avei...

Ña Luisa — Nandetujaitéi niko, nande vaíri niko... ha nemarangatu ave niko.

Eulogio — (Con timidez) Michĩmínte jepépa cherayhúne Ña Luísa.

Ña Luisa — (Amartelada) E'a che Dió, umía pio ñaporandúva nga'u máva rovake... ko che Ulóhio...

Eulogio — (Contento hasta casi llorar) Upéicha ere chéve, Ulóhio, Ulóhio, nde Ulóhiorõ ymáguie aikose Ña Luísa, Ña Luisíta. (Hace el ademán de darle un abrazo cuando cae rápido el telón)

 

— FIN —

 

 

Fuente: RODRÍGUEZ MEDINA, Clemente: Teatro y Cine,

Editorial F.V.D., 6ª Edición, Asunción, Paraguay, 197?. Formato 15 cm × 21 cm, 358 páginas.

 

Edición digital: www.guaranirenda.com (Link caduco, revisado en Febrero 2024)

 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

GALERÍA DE MITOS Y LEYENDAS DEL PARAGUAY

(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

 

 

ENLACE INTERNO A ESPACIO DE VISITA RECOMENDADA

(Hacer click sobre la imagen)

 





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
IDIOMA
IDIOMA GUARANÍ - POESÍAS - MÚSICAS - ESTUDIOS



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA