PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
TADEO ZARRATEA

  TÓRO NÍLO, SAGUA’A - Cuento de TADEO ZARRATEA


TÓRO NÍLO, SAGUA’A - Cuento de TADEO ZARRATEA

TÓRO NÍLO, SAGUA’A

Cuento de TADEO ZARRATEA

 

(Rubén Rolandi rehe aromandu’áva).

 

Upéva upe tóro nílo haimetete va’ekue chemomaña che pysã guasúre. Rosẽngo peteĩ ára Chikíto Miránda ndive roguerúvo sagua’a, ha rojura upéva. Romosã jovái ha rojuroína heseve ténge téngepe. Che tenonde ha Chikíto tapykuépe. Ome’ẽjepi chupe lu Chikíto ha oñemo’aguĩvo che rehe, ojuruka. Péro upéi nipo ra’e tuicháma ome’ẽ chupe la lu ha oñani mbarete jepe la tóro. Ou entodaiterei hágui hína ojuruka ha omondoho la Chikíto láso pe ipresillaitépe. Oñandúvo isãsoha ojepo’o cherapykuéri, ha che, ajehekyipotávo chugui, aikarãi la che renda  ha ha’ete ku oñemondýiva pórke tuichaiterei opo ñembogua, ha chereity. Oñani la kavaju ha che apyta upépe. Nda’ijavéima chéve la adihparávo pórke la tóro oguãhẽma chéve. Upémarõ ajapo la ikatumíva: añembope yvýre. Hesa rendy ha hendy ryjúi pe animal che kompañero ojero’ávo che ári.  

 

– Ahh… Ndekutupaite.

No, nahániri.

 

– E’. ¿Mba’éicha  rejesalva chugui?

 

No ha… Chikíto Miránda ko… ndaha’éiva’ekue arriéro pererĩ. Upévango laséro de priméra che kompañéro; ndoikóiva voi la aipo láso peteĩ reheve. Máhke kon el néipa ojora la iláso mokõiha ha ojura jey. Ojagarrátavo pe che kasõ revi ojepytaso hese Chikíko renda rruáno ha ujuruka. Oakãvoite oity  do metrrohápe chehegui.

 

– Ndeee…

Ha upéi roju heseve. Pléitope roju. Rogueroguãhẽ la rretírope; romoinge korápe, roipiala, roity, roseñala ha romarka. Ha upe romarkahápe katu haimetetevéntema chemondo apyre’ÿme.

 

– ¡Anichéne!  Mba’éiko oiko upépe.

No ha… otokángo chéve la iñakã jejoko ha apyrũ peteĩ hatĩre, ajagarra porã che po mokõivépe la ótrro hatĩ ha ajopy yvýre. Oñandúvo pe xiérro aku ikuártore, ojapi peteĩ sarakuteáda ha chembopoi. Oñakãrapu’ãvo, chéve raẽvete cherecha ha ojajuvyso che rupyty haguã.

 

– Ha nderupyty

 

No, nahániri.

 

– E’. Ha mba’éicha rupi.

Suertereíngo la ipykuaha ndosói pórke mediante upéva, omboykévo pe iñakã cherupi haguãicha de un tíro pe hatĩre, oñedekalumbra ha ho’a.

 

– Mba’éichaiko la… Oñe….dekalumbra.

Ha no ha… operde la iñembo’y. Oho oykévo ha ojaparo, oiméne ra’e un xéme mba’e chehegui ho’a.

 

Upéingo la patrón ovende peteĩ partída ha oike avei ha’e.  Ha che ha’éma voi: “péa ipolemarã”, pórke na’imansopái gueteri pe animal. Rojapo la rrodéo; romoinge vrétepe peteĩteĩ rohóvo ha rohupi la kamiónpe, péro otokávo itúrno el tóro nílo sagua’ápe, ojevika, oguapyete voi, ha upégui opu’ãvo, opo, ojapyhara la vréte ha omopẽmbaite.

 

– ¡Nde…!  Ha opẽmba avei ha’e.

No, nahániri.

Ndojehúi chupe mba’eve pórke ipéchore oraha la vréte.  

 

– ¿Ha osẽ odihpara?

No, nahániri.

Ho’ávo ohecha Chikítope ha oipoganaite voi chupe.

 

– ¡Háke. Añamemby! ¿Oikutupa chupe?

No, nahániri.

Ojagarra chupe ipiernéragui ha omombo chupe 5 métrro hapykuévo. Mbopícha oveve mitã Chikíto.

 

– ¡Haihuepéte! Ha upéi.

Upéi ojerévo otopa la ore patrón ra’ýpe, peteĩ mitã guasu sapy’apy’aite oúmiva la ehtánsiape, ha ojatrropella chupe.

 

– Oikutupa chupe.

 

No, nahániri.

Oguapy chugui la karia’y ha ohasa hi’ári. Opyrũmba hese. Omachukapaite. Upepete lekaja ohenoiuka avión ha oho heseve Paraguaýpe.

 

– Ha mba’e oiko la tórogui.

Ha rojuka. Lekaja ipochyeterei ha oguenohẽ  imboka ojapipaite. Upéi ome’ẽ oréve la órden: “Pejukaite ha peraha pemombo yryvúpe. Aníke pe’útei ho’okue pórke péa peteĩ tóro asesíno”,  he’i oréve.

 

– Ahhh. Ha pejapo upéva.

No, nahániri.

Ojupívoma la aviónpe niko cherenói ha ombojevy la iñe’ẽ: “Pekarneána ha peraha pevende la so’o rregimiéntope, he’i chéve. La soldáo ha yryvu niko peteĩchante”.

Upéva siertoite, ha’e chupe, ha rogueraha rovendepaite la so’o Koronel Arriólape.

 

– Ha peẽ. Ndape’úi mba’evete.

No, nahániri.

Upeichamo’ãkuri añete, péro niko he’i Chikíto: “poloméno niko ko’ã hyepyre ja’uarãmo’ã, ymaitéma niko ndaja’uvéi so’o. Mba’étepa. Ñande niko yryvúichante avei jaiko, japehka jaguarete rembyremimíre. Ha kóa ko sagua’a katu haimetemete va’ekue voi ñanemosapymi mokõivépe”.

Ha ha’e chupe: “ja’úta, péro aníke oguãhẽ lekaja apysápe”. Rombojy la iñakãngue yvyguýpe ha roipichy ore ryére.

Upehague ko’ẽme oguãhẽ oréve la notísia: omano la ore patrón ra’y. Aipo iváso ndaje okapu.

 

Tadeo Zarratea

2-XII-12

 

 

 

Fuente digital: http://mbatovi.blogspot.com

Publicado por el autor: 4 de Diciembre del 2012

Enlace externo verificado: Mayo 2013

 

 

 

ENLACE INTERNO A ESPACIO DE VISITA RECOMENDADA

EL IDIOMA GUARANÍ, BIBLIOTECA VIRTUAL en PORTALGUARANI.COM


(Hacer click sobre la imagen)

 






Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA